De feestdagen, nieuwjaarsrecepties en al hun verleidingen liggen achter ons… Hoe ging het? Blij dat het voorbij is?
De weegschaal in de badkamer, die negeren we beter nog even!
Want wat je je ook voorneemt in de weken voor de feestelijkheden, het is en blijft een uitdagende tijd wat betreft het maken van goede keuzes.
De maaltijden bij familie en vrienden herinneren ons aan onze kindertijd, gezellig samenzijn, al die lekkere geuren… We linken eten en drinken nu eenmaal aan gezellig samenzijn en ontwikkelen een sterke emotionele band met het eten dat, uiteraard, eigenlijk niet zo goed is voor ons.
Maar het is aartsmoeilijk om er “nee” tegen te zeggen.
Het is veel gemakkelijker om te kiezen voor de chocoladekoekjes die je nú emotionele voeding geven, dan de voedingsmiddelen die je op termijn gezondheidsvoordelen gaan opleveren.
Die termijn kan goed al een dag later zijn, wat in principe niet zo ver in de toekomst is. Maar toch, iets doen voor je toekomstige zelf vraagt een pak meer discipline dan je huidige zelf iets instinctief en emotioneel bevredigends geven, onder de vorm van vet en suiker. De combinatie van de twee, bij voorkeur, op die moment… en laten we alcohol niet vergeten.
De sociale druk om mee te doen met de groep, is ook een niet te onderschatten factor.
Het gevolg is dat je al héél sterk in je schoenen moet staan, om niet toe te geven aan de bergen overdaad.
Nieuw jaar, nieuwe gewoontes?
Maar we geraken door de feestdagen en dan is ze daar! De eerste week van het nieuwe jaar, al dan niet met goede voornemens. Want hoeveel mensen hoor je niet zeggen “ik ga er nog 1 keer van profiteren, het is maar één keer nieuwjaar. Daarna begin ik eraan.”
Als jij 1 van de weinigen bent die het oude jaar even gemakkelijk gezond afgesloten heeft als ze het nieuwe jaar ingaan, chapeau.
Dat wil zeggen dat je een heel hoog bewustzijn hebt en heel mindful omgaat met zelfzorg.
De kans is waarschijnlijk groter dat je je er weinig hebt van aangetrokken, en het is ook maar menselijk om de teugels eens te laten vieren. De uitleg dat je “toch ook nog wat moet leven” wordt overal bovengehaald, een half uurtje voor men zich in een soort van voedingscoma voelt wegzakken.
De boog kan inderdaad niet altijd gespannen staan, maar vaak verschuilen zo’n mensen zich de rest van het jaar achter hetzelfde excuus. Wat op termijn dan weer wél tot problemen kan leiden.
Bovendien kan ik niet zeggen dat ik al iemands levenskwaliteit heb zien afnemen wanneer men van zijn suikerverslaving verlost raakt, wel in tegendeel… Maar dit geheel terzijde.
Voor zij die al even bezig zijn met het invoeren van nieuwe, gezonde gewoontes, was het vast moeilijk om de balans te vinden tussen het niet ontwikkelen van een schuldgevoel met betrekking tot het overeten tijdens de feestdagen en jezelf toch genoeg motiveren om je nieuwe, gezondere gewoontes terug op te nemen.
In een ideale wereld is voeding ook enkel dat: voeding voor je lichaam. Familie en vrienden zouden de manier zijn om een connectie aan te gaan en je emotioneel op te laden.
In de realiteit is het allemaal onlosmakelijk met elkaar verbonden en gebruiken we voeding maar al te vaak als een manier om tegemoet te komen aan een emotionele behoefte.
Helaas is het, ondanks de goede voornemens, ook zo dat we hetzelfde ‘gebrek aan discipline’, dezelfde emotionele blokkades, dezelfde gewoontes, blijven meedragen, het nieuwe jaar in.
In ons hoofd gebeurt er niks in de nacht van 31 december, we blijven dezelfde persoonlijkheid met dezelfde (al dan niet) dysfunctionele gewoontes.
In mijn praktijk is het in dat opzicht elke dag een beetje nieuwjaar. Je komt op consultatie om van bepaalde klachten af te geraken. Dat impliceert dat je huidige gewoontes, je huidige comfort zone, je die klachten bezorgt.
Bijgevolg gaan die gewoontes moeten veranderen. Je gaat nieuwe rituelen moeten aannemen, om ervoor te zorgen dat je je doelen bereikt.
Geen chronische spierpijn meer, beter in je vel voelen, verlost raken van extreme vermoeidheid, minder humeurig, kleren die beter passen, noem maar op.
Allemaal aangename gevolgen, maar waarom is het dan toch zo moeilijk vaak, om die nieuwe gewoontes, waar je zoveel beloning uithaalt, toch vol te houden?
Het geheim van gedragsverandering
Je kan je je hersenkronkels, gedachtenpatronen en gewoontes voorstellen als de wegen naar een huis, te midden een maïsveld. Als kind, tussen de geboorte en 6 jaar, heb je geleerd om bepaalde wegen naar het huis te gebruiken.
Je hebt met een tractor stukken van het veld neergelegd omdat dat de beste manier leek om naar het huis te rijden. Jarenlang heb je dat pad genomen, dat ondertussen bestaat uit diepe greppels. Het is dus een heel gemakkelijk pad om te nemen.
Zoveel jaar later, kom je echter tot de conclusie dat dat pad je niet dient. Het maakt je niet gezond, noch gelukkig. Er moet een betere weg naar het huis zijn, maar je moet hem nog volledig uitploegen.
Dat is de uitdaging! Door een onontgonnen stuk van het veld ploegen en nieuwe greppels uitgraven.
Dat zijn de nieuwe gewoontes, die continue motivatie nodig hebben om ervoor te gaan. Terwijl de oude gewoontes daar blijven liggen als een gemakkelijk begaanbaar pad, push je jezelf om de moeilijke weg te nemen. Dat vraagt tijd, discipline en wilskracht.
Het vraagt continue herhaling van de nieuwe gewoontes, om dat nieuwe neurale pad aan te leggen.
Hier zijn enkele tips om dat hele proces vlotter te laten verlopen.
Steun
Zorg ervoor dat je er niet alleen voor staat. Mensen die in groep iets ondernemen, zijn vrijwel altijd succesvoller dan zij die er alleen aan beginnen. Sociale controle, meer motivatie, kunnen ventileren,… De voordelen zijn legio.
Kan je geen deel uitmaken van een groep, zoek dan op andere manieren naar structuur en steun. Als het hele gezin ervan op de hoogte is dat je zaken wil veranderen, wordt het makkelijker om vol te houden.
Misschien willen de kinderen mee gaan sporten, of kan je zelf iets van sport inplannen terwijl zoonlief gaat voetballen.
Misschien heb je een vriend of vriendin die ook de juiste motivatie heeft gevonden en kunnen jullie samen gaan sporten of recepten uitwisselen. Of man/vrouwlief merkt dat ook zijn/haar gewicht betere tijden heeft gekend.
Gaat de omgeving niet akkoord met de veranderde mindset? Dan moet er waarschijnlijk eens een woordje gepraat worden over waarom jouw gezondheid niet belangrijk is voor hen!
Tenslotte halen zij er ook voordeel uit als jij je beter in je vel voelt en meer energie hebt.
Wilskracht
“Vanaf morgen ga ik vroeger opstaan, vervolgens een half uur mediteren, gezond ontbijten en lunch maken , allemaal voor de kinderen wakker zijn. ’s Avonds ga ik, na het avondeten en het huishouden, naar de fitness om nog een uur te sporten.” ….
Klinkt het bekend?
En… klinkt het realistisch?
Niet bepaald, neen.
Eerlijkheid gebiedt ons om te zeggen dat er waarschijnlijk niks van in huis gaat komen. Waarom?
Het is onrealistisch om zoveel zaken in 1 keer te veranderen. Je staat elke ochtend op met een zekere hoeveelheid wilskracht, een opgeladen batterij, zo je wil. Tegen ’s avonds is ze volledig leeg, want je gebruikt de wilskrachtbatterij gedurende de hele dag.
Kiezen wat je voor lunch gaat nemen, kiezen wat je eerst gaat doen op het werk, kiezen op welke Facebook post je gaat klikken, kiezen welke e-mails je nog moet beantwoorden of toch eerst die telefoontjes plegen?…
We worden overstelpt door keuze en dat is psychologisch enorm vermoeiend.…en je snapt ook, dat het dan alle goeie wil in de wereld gaat vragen om ’s avonds nog te gaan sporten, want je wilskracht batterij is leeg en de sofa en TV lonken.
Begin met één verandering. Iets kleins, dat je kan opbouwen. Het is een kwestie van nieuwe gewoontes kweken, wat zo’n 21 dagen kan duren.
21 dagen! Bedenk dus niet “zie je wel dat ik het niet kan”, als je eens je nieuwe gewoonte vergeet na een week. Het is nog geen onderdeel van je vaste rituelen op dat punt, dus dat kan perfect.
Ga verder met het leven zonder je daar slecht over te voelen en doe het morgen terug wél goed.
Het is een pak duurzamer om 12 veranderingen door te voeren over de termijn van een jaar, dan holderdebolder je leven om te gooien, om een maand later tot de conclusie te komen dat je helemaal mindless gewoon nog steeds in dezelfde oude gewoontes zit. Schuldgevoel en een gevoel van falen zijn dan niet veraf en dat is niet motiverend om je doelen te bereiken!
Wees aandachtig
Nieuwe gewoontes aanleren is niet gemakkelijk.
Gewoontes zitten diep in ons ingebed, versterkt door jaren- of decenialange herhaling en herhaling.
Hoe vaker je iets herhaalt, hoe beter je erin wordt, niet? Denk maar aan leren autorijden.
De eerste paar keer dat je achter het stuur zat, waren verwarrend en stresserend. Je moest op 101 dingen tegelijk letten.
Nu kan je perfect een conversatie voeren en in de tussentijd de auto besturen. Dat komt doordat je onderbewustzijn het ritueel van autorijden heeft aangeleerd en het overneemt. Het zou ongelofelijk vermoeiend zijn als we geen gewoontes zouden kunnen kweken. Dat zou betekenen dat we over elke stap die we zetten, zouden moeten nadenken. Je zou over het voetpad wandelen en niet meer kunnen verder stappen omdat je een conversatie op je gsm moet beantwoorden.
Het “voordeel” van dit leren, is dus dat een groot stuk van ons leven geautomatiseerd verloopt. 95% van de tijd denken we niet na bij wat we doen.
Dit wil zeggen dat, als we er voedings- en levensstijlgewoontes op nahouden die niet het beste zijn voor onze gezondheid, het veel energie vraagt om hier plots bij te gaan nadenken.
Net als bij autorijden, is het voor je brein even intensief zijn om ’s avonds vers te koken, als het indertijd was om te leren schakelen!
…Maar dat schakelen gebeurt nu volautomatisch, neen? Dus er is hoop! 
Conclusie
We willen allemaal een quick fix voor onze gezondheidsproblemen, overgewicht, vermoeidheidsklachten, noem maar op, terwijl je in de realiteit geen quick fix hebt die alles gaat oplossen.
Er zijn duurzame, lange termijn veranderingen nodig als je wil dat de ziekte van vandaag, de gezondheid van morgen wordt. Je moet andere rituelen leren. Gewoontes veranderen. Uit je comfortzone komen.
Bovenal, moet je beseffen dat de keuze die je vandaag maakt, niet beperkt blijft tot vandaag. Als je jezelf elke dag wijsmaakt dat je het morgen of maandag anders gaat beginnen aanpakken, gaat er nooit iets gebeuren. Je kan jezelf een jaar lang elke dag wijsmaken dat je er iets gaat aan doen, of er gewoon aan beginnen en binnen een week al verschil merken. Om maar te denken wat een verschil het maakt als je elke dag van dit jaar de juiste keuze zou maken!
Vandaag Cola drinken, gaat niet veel doen aan je gezondheid op lange termijn. Er is echter een groot verschil tussen een jaar lang elke dag Cola drinken, of elke dag water drinken.
Discipline is kiezen tussen wat je nu wilt en wat je op termijn wil voor jezelf.
“The first principle is that you must not fool yourself, and you are the easiest person to fool.” -R. P. Feyman, fysicus en Nobelprijs winnaar
Bronnen
B. Lipton, “The Honeymoon Effect: the Science of Creating Heaven on Earth”. 2013
N. Strauss, “The Truth”. 2015